Gotowość szkolna, czyli

Kompetencje dziecka rozpoczynającego naukę w szkole podstawowej w świetle reformy

            Kończąc edukację przedszkolną, dziecko musi operować takimi umiejętnościami, którymi będzie  mogło wykazać się w I klasie. Wychowanie przedszkolne to podstawa pierwszego etapu edukacji szkolnej, albowiem treści i cele kształcenia realizowane w szkole – edukacji wczesnoszkolnej są następstwem tego, czego dziecko nauczyło się w przedszkolu. Szczegółowe kompetencje w zakresie poszczególnych sfer:
sprawność ruchowa i manualna
Do spełnienia obowiązku szkolnego - dziecku , które podejmuje naukę w szkole w warunkach sali lekcyjnej potrzebna jest siła i wytrwałość. Siedzenie przez dłuższy czas przy stoliku, noszenie plecaka, pokonywanie szkolnych korytarzy, schodów, ogarnięcie nawet tak wielkiej przestrzeni jakim jest hol szkolny może okazać się dużym problemem. Wiemy , że dziecko początkowo może obawiać się ogromnej zmiany, ale nauczyciel w szkole jest przewodnikiem i zapoznaje dziecko z niemalże każdym pomieszczeniem i tak wielką przestrzenią, jaką jest szkoła. Ale dobrze wiemy, że pierwszym przewodnikiem dziecka może być, a nawet powinien być – rodzic. Korzystajmy więc z dobrodziejstw – tzw. „Otwartych drzwi”, które organizowane są w naszej szkole, aby móc dziecku pokazać nowe miejsce, zapoznać  je i oprowadzić po nim. Podkreślę tu również Waszą rolę kochani rodzice. Od tego w jaki sposób Wy czujecie się w szkole zależy samopoczucie Waszego dziecka. Nie ma  przesady w twierdzeniu, że przekazujecie dziecku bądź nie pozytywną energię. To jak do tego podejdziemy i jak ich do tego przygotujemy zależy od Was Rodzice.
Sprawność manualna jest kształtowana w dużym stopniu  w warunkach przedszkolnych a w szkole, dziecko szlifuje i rozwija pozyskane umiejętności, w szczególności techniki trzymania i korzystania z przyborów szkolnych.  Mam tu na myśli umiejętność korzystania z  przyborów szkolnych jak ołówek, długopis, nożyczki. A tu moje spostrzeżenie- kochani rodzice zwracajcie uwagę , jak dziecko zaczyna  trzymać w dłoni łyżeczkę, widelec – pierwsze narzędzie, którego dobry chwyt warunkuje  późniejsze sukcesy w prawidłowym trzymaniu przyborów szkolnych. Jeśli dziecko źle trzyma kredkę czy ołówek, są specjalne pomoce jak nasadka na ołówek, które pomagają utrwalić u dziecka prawidłowe chwyt, ale do tematu – jak prawidłowo trzymać przybory szkolne  odniosę się w oddzielnym artykule – obiecuję. Najważniejsze w rozwoju manualnym jest to, aby ten chwyt był prawidłowy , bo to w nauce szkolnej nie tylko skraca czas pracy , ale usprawnia również technikę pisania oraz powoduje, że ręka podczas pisania tak szybko się nie męczy.
możliwości intelektualne
Rozwój myślenia ważny jest z pozycji rozumowania – precyzji tego rozumowania szczególnie w kategoriach klasyfikowania. Co to oznacza? Klasyfikowanie jest potrzebne dzieciom do tworzenia pojęć w obrębie wszystkich kategorii  wiedzy o świecie. Im dziecko łatwiej klasyfikuje , czyli podporządkowuje jakimś określonym kategoriom, tym łatwiej mu zrozumieć rzeczywistość, podporządkować ją i nazwać – nadać pojęcie . Jest to proces długotrwały a umiejętność tą należy rozwijać przez cały czas. A oto przykład:
Kładziemy przed dzieckiem ilustracje przedstawiające obiekty np. rośliny, zwierzęta, zabawki, ubrania, pojazdy a zadaniem dziecka jest wybrać tylko te ilustracje, które do siebie pasują w jakiś sposób, w obrębie jednej kategorii np. „wybierz same pojazdy, albo ubrania.  Dziecko segreguje. Bawić możemy się na wiele sposobów i uczyć klasyfikować w obrębie różnych kategorii , wielkości, ilości elementów na obrazkach, klockach  itd.

ukształtowana mowa
Mówienie jest sprawnością , która kształtuje się wolniej i z większym trudem niż pozostałe sprawności motoryczne. Rozwój ten jest uwarunkowany dojrzewaniem różnych części aparatu mowy. Mowa jest również uwarunkowana  wpływem środowiska. Nie jest umiejętnością wrodzoną, ale taką, którą kształtujemy i przyswajamy od najbliższego otoczenia dziecka i przede wszystkim matki.  Jednakże u wszystkich dzieci rozwój mowy przebiega według pewnych prawideł. Zdrowe, normalnie słyszące i normalnie rozwijające się dziecko przyswaja mowę w ciągu pierwszych 6-7 lat. Współczesne dzieci wstępujące do szkoły prezentują i będą prezentować szeroką rozpiętość w zakresie dojrzałości mowy, tak jak w zakresie rozwoju motorycznego czy zębowego.  Każde dziecko rozwija się we własnym dla siebie tempie. Jeśli dziecko zaczęło mówić później dopiero w wieku 2-3 roku życia, to logicznym jest, że rozwój jego mowy nie zostanie w pełni zakończony w wieku 6-7 lat. Jednakże w obrębie dojrzałości szkolnej dziecko powinno:  umieć wyhamowywać wypowiedzi spontaniczne i umieć wypowiadać się , wtedy kiedy jest pytane. Dziecko powinno umieć zwracać się bezpośrednio do rozmówcy, mówić poprawie pod względem artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym.  Mówiąc krótko, powinno umieć regulować oddech tak, aby mówić płynnie, w odpowiednim tonie dostosowanym do sytuacji. Niezwykle ważne jest , aby dziecko potrafiło uważnie słuchać, odważnie pytać o niezrozumiałe dla niego rzeczy i umieć formułować dłuższe wypowiedzi.

gotowość do nauki czytania i pisania
Dzieci będąc w przedszkolu powinny nabyć umiejętności kształtujące gotowość do nauki czytania i pisania. Aby dziecko mogło dobrze czytać (dekodować) i pisać (kodować) musi najpierw nauczyć się uważnie słuchać opowiadań, baśni, umieć rozmawiać o nich. Powinno umieć dzielić wyrazy na sylaby oraz wyodrębniać głoski w wyrazach, różnicować dźwięki w nagłosie , wygłosie i śródgłosie. Bardzo ważna jest  również współpraca ręki i oka czyli koordynacja wzrokowo-ruchowa oraz umiejętności manualne , o których już pisałam.  Powinno orientować się w układzie kartki papieru, zeszytu i rozumieć sens poleceń np. zaznacz w lewym górnym rogu zeszytu oraz umieć organizować pole spostrzeżeniowe, aby rozpoznać i zapamiętać , to co jest na ilustracjach.


edukacja matematyczna
Dziecko rozpoczynające naukę w szkole musi umieć liczyć na konkretach i rozróżniać błędne liczenie od poprawnego. Dziecko powinno umieć wyznaczać wynik dodawania i odejmowania, pomagając sobie np. liczeniem na palcach lub na innych konkretnych obiektach – służyć temu mogą klocki, ciasteczka, kasztany, kredki. Wykonując takie proste działania dziecko potrafi wyznaczyć liczebność  zbiorów (używa określeń „jest po tyle samo”, „jest mniej”, „jest więcej”) i potrafi posługiwać się liczebnikami porządkowymi. Powinno również orientować się w schemacie własne go ciała i rozróżniać stronę lewą od prawej. Dziecko powinno określać kierunki i i ustalać położenie obiektów w stosunku do własnej osoby. Musi rozumieć sens pomiaru np. długości i powinno wiedzieć o różnych sposobach pomiaru np. stopa za stopą, krokami.  Powinno wiedzieć, że jest stałe następstwo dni i nocy, pór roku, dni tygodnia i miesięcy a także znać ich nazwy.


znajomość świata roślin i zwierząt
_____________________________________________________________

Na pierwszy rzut oka są to umiejętności mało istotne, ale to są tylko pozory. W rzeczywistości to właśnie świat roślin i zwierząt porządkuje ten świat , klasyfikuje, a dziecko dzięki temu buduje system wiedzy pojęciowej. Dziecko powinno umieć rozpoznawać zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla danej pory roku. Powinno znać nazwy roślin i zwierząt żyjących w różnych środowiskach przyrodniczych oraz powinno wiedzieć  co jest potrzebne do prawidłowego rozwoju niektórych gatunków roślin czy zwierząt. Istotna jest też orientacja dziecka w zmianach zachodzących w życiu roślin i zwierząt w kolejnych porach roku, gdyż dzięki temu wiemy jak możemy pomóc przetrwać i chronić je zimą.


czynności samoobsługowe
______________________________________________________________

W zakresie tej kompetencji dziecko powinno umieć samodzielne korzystać  z toalety, umieć się umyć i wytrzeć, samodzielnie się przebrać np. w strój sportowy potrzebny do zajęć wychowania fizycznego, samodzielnie zjeść obiad i właściwie zachowywać się przy stole podczas posiłków.  Dość istotne jest również samodzielne rozbieranie się i ubieranie a także dbanie o rzeczy osobiste i nie narażanie ich na zgubienie czy kradzież.


umiejętności społeczne
­­­­­­­­­­­______________________________________________________________

Dziecko rozpoczynające naukę w szkole powinno umieć obdarzać uwagą inne dzieci i osoby dorosłe, aby wiedzieć czego chcą , czego oczekują i rozumieć ich postępowanie. Powinno przestrzegać reguł obowiązujących w grupie rówieśniczej, umieć współdziałać w zabawach i sytuacjach zadaniowych. Powinno umieć grzecznie zwracać się do innych , używając odpowiednich zwrotów „proszę, przepraszam, dziękuję, dzień dobry, do widzenia, smacznego” itd. Dziecko powinno również umieć się przedstawić podając swoje dane – imię , nazwisko, adres, wymienić swoich najbliższych i wiedzieć , czym się zajmują.



bezpieczeństwo własne i innych
________________________________________________________________________

Trzeba tu również wspomnieć o umiejętnościach związanych dbałością o siebie i własne bezpieczeństwo. Rozumiemy tu takie zachowania dziecka, które pozwalają mu bezpiecznie zachowywać się w sytuacjach zagrożenia np. pożarem. Dziecko powinno wiedzieć, gdzie można otrzymać pomoc i umieć o nią poprosić. Ponadto ma być świadome zagrożeń jakie mogą płynąć ze świata ludzi, zwierząt czy roślin oraz starać się unikać tych niebezpieczeństw. Powinno również umieć bezpiecznie poruszać się po drogach i wiedzieć jak bezpiecznie przemieszczać się w środkach transportu i odpowiednio zachowywać się podczas korzystania z nich. Ponadto dziecko powinno  mieć rozeznanie , w jakich miejscach bezpiecznie może się bawić.




E.Gruszczyk-Kolczyńska, E.Zielińska „Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze dla dzieci, które rozpoczynają naukę w szkole” Warszawa 2009


























            

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz